ریپل (Ripple) یک تکنولوژی است که هم به عنوان یک رمز ارز عمل می‌کند و هم به عنوان یک شبکه پرداخت دیجیتالی برای تراکنش‌های مالی. ریپل در سال ۲۰۱۲ توسط Chris Larsen و Jed McCaleb راه اندازی شد. کوین این رمز ارز که پیش استخراج شده است، XRP نام دارد.
شبکه ریپل چیست؟
شهرت شبکه ریپل بیشتر به خاطر پروتکل پرداخت دیجیتالی آن است تا رمز ارز XRP. ریپل به عنوان یک پلتفرم توزیع شده، همتا به همتا و متن باز عمل می‌کند که بستر انتقال هر نوعی از پول مانند دلار، ین، لایت کوین و بیت کوین را فراهم می‌کند.
برای درک بهتر نحوه کارکرد سیستم، یک ساختار انتقال پول را در نظر بگیرید که در آن هر دو طرف تراکنش ترجیح می‌دهند از واسطه مورد علاقه‌شان برای دریافت پول استفاده کنند؛ لارنس می‌خواهد ۱۰۰ دلار برای دیوید بفرستد که در شهر دیگری زندگی می‌کند. او پول را به همراه یک کلمه عبور به نماینده محلی خود به نام کیت می‌دهد و از کیت می‌خواهد تنها در صورتی پول را به دیوید تحویل دهد که او بتواند کلمه عبور را به درستی بگوید. کیت با نماینده دیوید که رز نام دارد تماس می‌گیرد و او را در جریان جزئیات تراکنش قرار می‌دهد. اگر دیوید کلمه عبور درست را به رز بگوید، رز ۱۰۰ دلار به او می‌دهد. با این حال، پول متعلق به حساب رز است و یعنی کیت صد دلار به رز بدهکار است. رز می‌تواند رسیدی از تمام بدهی‌های کیت درست کند که طی آن، کیت در روز مورد توافق بدهی خود را باز خواهد گرداند. او همچنین می‌تواند تراکنشی در جهت مخالف ایجاد کند و به این طریق، بدهی صاف شود.
اگرچه شبکه ریپل پیچیده‌تر از مثال بالا است، این مثال اصول اولیه نحوه کارکرد شبکه ریپل را نشان می‌دهد. با توجه به این مثال متوجه می‌شویم که برای انجام این تراکنش، باید اعتمادی بین طرفین وجود داشته باشد؛ اعتمادی بین لارنس و کیت، کیت و رز، و دیوید و رز.
واسطه‌ای به نام Gateway
ریپل از واسطه‌ای به نام Gateway استفاده می‌کند که به عنوان لینکی در زنجیره اعتماد بین دو طرفی عمل می‌کند که قصد انجام یک تراکنش را دارند.
گیت‌وی به عنوان واسطه اعتباری عمل می‌کند که در سرتاسر شبکه ریپل، ارزها را به آدرس‌های عمومی ارسال و از آنها دریافت می‌کند. هر شخص یا بیزینسی می‌تواند یک گیت‌وی را ثبت کرده و باز کند و از طریق آن، مجوز تقاضا برای عمل به عنوان واسطه تبادل ارزها، حفظ نقدینگی و انتقال پرداخت‌ها روی شبکه را دریافت کند.
رمز ارز ریپل به نام XRP
رمز ارز XRP به عنوان یک ارز واسطه برای سایر ارزها عمل می‌کند. XRP هیچ تبعیضی بین یک ارز فیات، یک رمز ارز و دیگر ارزها قائل نمی‌شود و بنابراین، تبدیل شدن هر ارزی به ارز دیگر را به راحتی میسر می‌کند.
هر ارزی در این اکوسیستم گیت‌وی خود را دارد. اگر دیوید بابت سرویسی که به لارنس ارائه داده تقاضای بیت کوین کند، نیازی نیست که لارنس حتما بیت کوین داشته باشد. او می‌تواند پرداخت را به شکل دلار کانادا به گیت‌وی خود بفرستد و دیوید می‌تواند از طریق گیت‌وی خود بیت کوین دریافت کند. یک گیت‌وی لزوما نباید یک تراکنش کامل را آغاز کند؛ گیت‌وی‌های متعدد می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند و زنجیره‌ای از اعتماد در میان کاربرانی که با ریپل سر و کار دارند ایجاد کنند.
داشتن حساب با گیت‌وی کاربران را در معرض خطر طرف مقابل قرار می‌دهد. خطری که در سیستم‌های بانکی سنتی هم وجود دارد؛ اگر یک گیت‌وی بدهی خود را نپذیرد، کاربر می‌تواند ارزش پول خود که در گیت‌وی نگه داشته می‌شود را از دست بدهد. بنابراین کاربرهایی که به Gateway اعتماد ندارند، می‌توانند تراکنش خود را با یک Gateway مورد اعتماد انجام دهند که در عوض با گیت‌وی غیر قابل اعتماد در تقابل است. به این صورت، بدهی با گیت‌وی مورد اعتماد پرداخت می‌شود.
ریپل چطور کار می‌کند؟
شبکه ریپل مثل بیت کوین از الگوریتم گواه اثبات کار و یا مثل NXT از الگوریتم گواه اثبات سهام استفاده نمی‌کند؛ در عوض، تراکنش‌ها به یک پروتکل اجماع متکی هستند تا موجودی حساب‌ها و تراکنش‌های روی شبکه را تائید کنند.
Gatewayهای چندگانه ارسال می‌کند، تمامی تراکنش‌ها به جز اولین تراکنش که حذف شده را دارد.
نودهای توزیع شده، با اجماع تصمیم می‌گیرند که کدام تراکنش اول ایجاد شد و این کار را با یک نظرسنجی برای تعیین اکثریت آرا انجام می‌دهند. تائید تراکنش‌ها تقریبا بلافاصله انجام می‌شود و حدودا پنج ثانیه طول می‌کشد. از آنجایی که هیچ نهاد مرکزی وجود ندارد که تصمیم بگیرد چه کسی می‌تواند نود ایجاد کند و تراکنش‌ها را تائید کند، پلتفرم ریپل به عنوان پلتفرمی غیرمتمرکز در نظر گرفته می‌شود.
ریپل لیست تمام تراکنش‌ها در IOU (مدرکی که میزان بدهی را در خود ثبت می‌کند) را که با یک ارز معین انجام شده، برای هر کاربر یا Gateway نگه می دارد. IOU و جریان‌های معاملاتی که بین کیف پول های ریپل رخ می‌دهد، به طور عمومی در فهرست شبکه ریپل موجود است. این در حالی است که حتی اگر تاریخ تراکنش‌ها در بلاک چین ثبت شده و در دسترس قرار داشته باشد، داده‌ها با شناسه یا حساب هر فرد لینک نمی‌شود. با این حال اشاره به این نکته ضروری است که ضبط عمومی همه معاملات، اطلاعات را مستعد اقدامات غیر انسانی می‌کند.
ریپل در مقایسه با برخی از بانک‌های سنتی و معایب آن، مزیت‌هایی نیز دارد؛ حتی اگر میلیون‌ها تراکنش همزمان در حال انجام باشند، تراکنش‌ها با ریپل طی چند ثانیه صورت می‌گیرد. در صورتی که بانک‌های سنتی اینطور نیستند و گاهی چند روز زمان می‌برد تا یک تراکنش انجام شود. کارمزد تراکنش‌های ریپل هم بسیار پایین است. به طوری که حداقل هزینه مورد نیاز برای انجام یک تراکنش در این شبکه، ۰.۰۰۰۰۱ XRP است.
در آگوست سال ۲۰۱۹، ریپل با مارکت کپ ۱۳.۳۷ میلیارد دلار، رتبه سوم به لحاظ حجم بازار را به خود اختصاص داد. بیت‌کوین با ۲۰۵.۰۳ میلیارد دلار در رتبه اول و اتریوم با ۲۴.۱۸ میلیارد دلار در رتبه دوم قرار داشتند.
آیا ریپل غیرمتمرکز است؟
یکی از بزرگ‌ترین سوالاتی که هنوز در فضای کریپتو مطرح است، متمرکز یا غیرمتمرکز بودن ریپل است. عده‌ای معتقدند ریپل به طور مخفیانه متمرکز است و عده‌ای می‌گویند ریپل حتی از بیت کوین هم غیرمتمرکزتر است.
به طور کلی برای بررسی متمرکز بودن یا نبودن یک رمز ارز، فاکتورهای متعددی باید مورد بررسی قرار بگیرند. رمز ارز شبکه ریپل یا همان XRP، پس از بررسی این فاکتورها زیاد سربلند بیرون نمی‌آید. برای مثال، تنها یک نهاد، یعنی همان شرکت ریپل، بیش از ۵۰ درصد قدرت رای شبکه را در اختیار دارد. از طرف دیگر، ۷۸ درصد کوین‌های موجود متعلق به صد آدرس ثروتمند این شبکه است (که شرکت ریپل ثروتمندترین آنها است). علاوه بر این‌ها اگر بخواهیم XRP را با بیت کوین مقایسه کنیم، در شبکه بیت کوین ماینرها پاداش استخراج دریافت می‌کنند ولی در شبکه ریپل هیچ پاداش انگیزشی در کار نیست.
با توجه به فاکتورهایی از این دست، می‌توان گفت که رمز ارز ریپل یعنی XRP ، تقریبا به طور کامل تحت کنترل شرکت ریپل است.
اجماع در شبکه ریپل چطور به وجود می‌آید؟
اگر به ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین عادت کرده‌اید که در آنها گواه اثبات کار تراکنش‌ها را تائید می‌کند، شاید نحوه کارکرد ریپل به نظرتان متناقض باشد. ولی در واقع نحوه کارکرد این شبکه خیلی ساده است.
به زبان ساده، اجماع ریپل بر مبنای اعتماد است. هر نود به نودهای دیگر متصل است و به محض این که یک تراکنش توسط تعداد مشخصی از این نودها مورد پذیرش قرار بگیرد، در واقع در کل شبکه مورد پذیرش قرار گرفته است.
به این شکل، شبکه به اجماع می‌رسد. نحوه کارکرد این شبکه به همین سادگی است. تمام نودها به حساب نمی‌آیند؛ بلکه فقط نودهایی مهم هستند که به آنها تائیدکننده (Validator) گفته می‌شود. هر نود در شبکه به تعداد قابل انتخابی از تائیدکننده‌ها متصل می‌شود و به محض این که بیش از هشتاد درصد این تائیدکننده‌ها سیگنال تطبیق سفارش تراکنش‌ها را بدهند، آن نود سفارش را می‌پذیرد.
